درس 1

1 - در زمان های گذشته کدام نیاز های انسان در خانواده برطرف می شد ؟

- خانواده بچه ها را برای کار کردن در آینده آماده می کرد .

- برای فرزندان شغل تعیین می کرد .

- آموزش های لازم را به فرزندان می داد .

2 - امروزه کدام نیاز های اساسی ما انسان ها  تنها در خانواده رفع می شود ؟

- به خانواده ای نیاز داریم که عضو آن باشیم.

- خانواده ای که از ما سرپرستی کند .

- به ما محبت ورزد .

- در هنگام سختی ما را یاری کند .

- در غم و شادی ما شریک باشد .

3 - نقش خانواده در رفع نیاز ها ی انسان چه تغییری نسبت به گذشته دارد ؟

در گذشته بیشتر نیاز های انسان در خانواده رفع می شد ولی امروزه موسسه های اجتماعی بسیاری از نیاز ها را برطرف می کند.

4 - مردم با موسسات به چند صورت سروکار دارند ؟

دو صورت : مستقیم و غیر مستقیم

 مثال: مستقیم با بانکها و شهرداری و  مدرسه          غیر مستقیم با سازمان انر‍ژی اتمی و بانک مرکزی

5 - وظیفه ی سازمان انرژی اتمی ایران چیست ؟

این سازمان تقویت کننده و هماهنگ کننده ی کلیه ی برنامه ها و فعالیت های سازمانهای مرتبط با علوم و فنون هسته ای است  که در زمینه های صلح آمیز - کشاورزی ، پزشکی و صنعتی - فعالیت می کند .

6 - آیا موسسات جامعه با یکدیگر ارتباط دارند ؟ چگونه ؟

بله ، موسسات در عین حال که بخشی از نیاز های مردم یا موسسات دیگر را برطرف میکنند ، خود نیز به سایر موسسات نیازمندند به این ترتیب موسسات با هم مرتبط می شوند ، کار یکی بر دیگری تاثیر می گذارد  و کار یکی مکمل کار دیگری است .

7 -  هدف مشترک همه ی موسسات جامعه چیست ؟

رفع نیاز های مردم

8 - اگر موسسه ای وظایف خود را به خوبی انجام ندهد ، چه مشکلاتی پیش می آید ؟

در کار سایر موسسات خلل وارد می شود و آنها را با مشکلاتی روبرو می سازد.

9 - تشبیه موسسات جامعه ؟

موسسات جامعه به بدن انسان تشبیه شده ، هر موسسه همانند عضوی از اعضای بدن ما هستند که هماهنگ با هم کار می کنند و به یکدیگر نیاز دارند .مغز انسان حاکم بدن ماست و حکومت هم فرمانده موسسات جامعه.

 درس 2 ..................................................................................................................................

1 - هدف مشترک موسسات جامعه چیست ؟

رفع نیازهای مردم

2 - چه زمانی یک اتومبیل ، خوب کار میکند ؟

 زمانی که میان اجزای آن هماهنگی و نظم  وجود داشته باشد .

3 - در یک جامعه برای ایجاد نظم و هماهنگی ، مردم و موسسات چه وظایفی دارند ؟

الف : همه ی موسسات بطور هماهنگ با یکدیگر کار کنند .

ب : مردم و موسسات ، قوانین و مقررات را رعایت  کنند .

ج : هر کس به وظایف خود عمل کند .

3 - در یک جامعه نظم و هماهنگی در چه صورتی برقرار می شود ؟

الف : همه ی موسسات بطور هماهنگ با یکدیگر کار کنند .

ب : مردم و موسسات ، قوانین و مقررات را رعایت  کنند .

ج : هر کس به وظایف خود عمل کند .

4 - برای برگزاری یک مسابقه ی فوتبال ، کدام موسسات باید با هم هماهنگ باشند؟ چند مورد مثال بزنید.

 فدراسیون فوتبال - هیئت داوران - اورژانس - نیروی انتظامی - شهرداری - راهنمایی و رانندگی و ...

5 - اگر بین موسسات هماهنگی نباشد ، مردم با چه مشکلاتی روبرو می شوند ؟

 با مشکلات زیادی روبرو می شوند و نمی توانند کارهای خود را بموقع انجام دهند و موجب بی نظمی در جامعه می شود .

6 - اگر کارمندی در انجام وظایف خود کوتاهی کند ، چه مشکلاتی پیش می آید ؟

نه تنها در کار خود خلل وارد می کند بلکه دیگران را نیز دچار مشکل می کند و نمی تواند کار های خود را طبق انتظار و به خوبی انجام دهد مردم نیز با مشکلات زیادی روبرو می شوند و زندگی برای مردم بسیار دشوار می شود .

  درس سوم ...............................................................................................................................

1 - جامعه که از تعدادی خانواده تشکیل شده نیاز های خود را چگونه رفع می کند ؟

از طریق موسسات

2 - مسئولیت هدایت و حفاظت جامعه بر عهده ی کیست ؟

حکومت

3 - آیا جامعه بدون حکومت می تواند به زندگی خود ادامه دهد ؟ چرا ؟

نیاز جامعه به حکومت ، نیازی اساسی است . اگر حکومت نباشد کار همه ی بخش ها مختل می شود و مردم نمی توانند نیازهای روزمره ی خود را برطرف کنند .

4 - در یک جامعه ، وظایف موسسات گوناگون به چه وسیله ای هماهنگ می شود ؟ چگونه

بوسیله ی قانون - حکومت با وضع قانون و مقررات هماهنگی ایجاد میکند .

5 - وظایف همه ی حکومتها :

الف : وضع قانون و مقررات

ب : تعیین مسئولان برای اجرای قوانین

ج : نظارت بر اجرای قوانین و جلوگیری از قانون شکنی

د: حفظ و ترویج ارزش های دینی و ملی

6 - در یک جامعه حفظ و ترویج ارزش های دینی و ملی از چه راه هایی صورت می گیرد ؟

آموزش در مدارس - رسانه های گروهی - قوانین حکومتی

 سوالات درس 4..........................................................................................................................

1 - کدام نهاد هماهنگی لازم را در میان موسسات و سازمان های جامعه به وجود می آورد ؟

حکومت

2 - حکومت چگونه هماهنگی لازم میان موسسات را به وجود می آورد ؟

حکومت قوانینی را بوجود می آورد و بوسیله ی این قوانین ، روابط میان موسسات را تنظیم می کند .

3 - تعریف هنجار ؟

بایدها و نبایدهای روزمره که به رفتار ما انسانها شکل می دهد.

4 - انواع هنجار :

                 1 : هنجارهای دینی

                 2 : هنجار های اجتماعی

                 3 : هنجارهای حکومتی یا قانون

هنجار های دینی مانند : رعایت عفت عمومی ، خواندن نماز اول وقت

 هنجارهای اجتماعی مانند : در روز سه وعده غذا خوردن - یک جور احوال پرسی کردن - یک جور لباس پوشیدن

هنجارهای حکومتی :  باید به حق دیگران احترام بگذاریم و پایمال نکنیم -نباید دزدی کرد -

نباید حق کسی را بخوریم .

5 - هنجارهای اجتماعی چگونه بوجود می آیند ؟

هنجار هائی که به تدریج در زندگی اجتماعی انسان ها بوجود می آیند و در جامعه تثبیت می شوند .

6 - قانون چیست ؟

نوعی از هنجار ها که توسط حکومت و از طریق مجلس قانون گذاری یا از راه های دیگر ، بایدها و نباید هایی را تعیین می کند و آنها را برای رعایت و اجرا به افراد جامعه و موسسات مختلف ابلاغ می نماید ، قانون گفته می شود .

7 - چند نمونه از قوانینی که در مدرسه رعایت می کنید :

باید سر ساعت در مدرسه حاضر شوید .

هنگامی که در کلاس درس نشسته اید ، حتما به معلم توجه کنید.

باید نظم کلاس را حفظ کنید .

 نباید در کلاس موجب تلف شدن وقت شوید .

8 - آیا جامعه ( انسان) بدون قانون میتواند زندگی کند ؟ چرا ؟

در طول تاریخ در همه ی جوامع ، قوانینی وجود داشته است . چون جامعه بدون قانون مدت زیادی دوام نمی آورد دچار هرج و مرج و آشفتگی می شود و از هم می پاشد . به همین دلیل ، مردم از ابتدا برای رفتارهای خود در جامعه ، مقرراتی وضع کرده اند .

9 - از کارکرد های قانون در جامعه چند نمونه مثال بزنید .

الف : هماهنگ ساختن موسسات جامعه

ب : تنظیم روابط بین مردم و موسسات مختلف

ج : رسیدگی به درگیری ها و منازعات میان مردم و گروه ها

د : دفاع از حقوق محرومان در مقابل ستمگران و زور گویان

10 - کدام قانون می تواند انسان را به کمال و سعادت حقیقی برساند ؟ چرا ؟

دین و قانون الهی

دین همان برنامه ی زندگی مادی و معنوی ، فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی انسانهاست  و این برنامه برای رسیدن انسان به کمال و سعادت حقیقی ، قوانین و دستوراتی ارائه کرده است و 

درس5 ........................................................................................................................................

چه عواملی موجب تعدد و تنوع حکومت در کشورهای جهان میشود ؟

 دین - فرهنگ - تاریخ 

2 -در حکومت الهی ، حاکم چگونه عمل می کند ؟

نه بر اساس تشخیص خود بلکه بر پایه ی دستورات الهی و تعالیم پیامبران و اولیای خدا

3 - در حکومت الهی ، هدف اصلی چیست ؟      رشد و سعادت مردم

4 - حکومت کشور ما چه  نوع حکومتی است ؟ 

 الهی - مردمی

5 - چرا حکومت کشور ما مردمی است ؟

 چون مردم در سال 1357 علیه حکومت شاهنشاهی انقلاب کردند و به حکومت  جمهوری اسلامی هم رای مثبت دادند .

6 - حکومت الهی چه نوع حکومتی است ؟

حکومتی که اولاً قوانین آن بر اساس دستورات خداوند باشدو نمایندگان مجلس قوانینی برخلاف ان به تصویب نرسانند .

 و ثانیاً رهبری آن به دست فردی است که :

-احکام و دستورات خداوند را بداند .

 -راه الهی را تشخیص دهد .

- با دشمنان شجاعانه بر خورد کند . 

- بینش اجتماعی داشته باشد .

- با تقوا باشد .

- با مردم به عدالت رفتار کند .

7 - حکومت جمهوری اسلامی ایران بر پایه ی کدام ویژگی ها استوار است ؟

اولاًقانون اساسی آن که مادر قوانین است بر اساس احکام قرآن نوشته شده است .

 و ثانیاً رهبر آن شخصیتی روحانی ، آگاه از دین اسلام و آشنا با امور مردم و جامعه ی خود بودند .

8 - حکومت ولایت فقیه یعنی چه ؟

یعنی حکومتی که سرپرست آن ، شخصیتی روحانی ، مسلط به احکام دینی و مطلع از سیاست و اداره ی جامعه است .

9 - چرا حکومت کشور ما جمهوری اسلامی است : 

چون هم مردمی است ( جمهوری) و هم اسلامی است .

10 - ارکان حکومت کشور ما چیست ؟

- قوه ی مقننه

- قوه ی مجریه 

- قوه ی قضاییه

 - رهبری ( مهم ترین رکن )

- مجلس خبرگان 

11 - سوالاتی كه در مورد قوه ی مقننه وجود دارد را بنویسید.

وظیفه ی اصلی : قانونگذاری

دو رکن قوه ی مقننه : مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان 

12 - مصوبات مجلس باید چه شرایطی داشته باشند :

باید با قانون اساسی کشورمان مغایرتی نداشته باشند .

13 - اعضای شورای نگهبان : 

12 نفر می باشد ( 6 نفر فقیه منتخب رهبری و 6 نفر حقوقدان ، پیشنهادی رئیس قوه ی قضاییه به مجلس و انتخاب مجلس)

14 - وظایف شورای نگهبان چیست ؟

الف : نظارت بر مصوبات مجلس شورای اسلامی

ب - نظارت بر صلاحیت نامزد ها در انتخابات  مجلس و ریاست جمهوری و مجلس خبرگان

 ج - نظارت بر درست برگزار شدن انتخابات

15 - سوالاتی در مورد قوه مجریه :

 وظیفه ی اصلی : اجرای قوانین  بوسیله ی وزارتخانه ها و سازمان های ذیربط

 رئیس آن :  رئیس جمهور است .

16 - قوه ی قضاییه :

وظیفه ی آن نظارت بر اجرای قانون است .

17  - مهم ترین رکن حکومت ما کدام است ؟

رهبری

18 - رهبر چگونه بر کار قوای سه گانه نظارت می کند ؟

- عزل و نصب فقهای شورای نگهبان ( نظارت بر قوه ی مقننه 9

- عزل و نصب رئیس قوه ی قضاییه ( نظارت بر قوه ی قضاییه )

- امضای حکم ریاست جمهوری و یا عزل وی ( نظارت بر قوه ی مجریه )

19 -  سوالاتی در مورد مجلس خبرگان :

از چه افرادی تشکیل می شود ؟ از متخصصان امور دینی 

وظیفه ی مجلس خبرگان : انتخاب رهبر و تشخیص عدم صلاحیت رهبری 

اعضای آن چگونه انتخاب می شود : بوسیله ی مردم 

درس 6 .........................................................................................................

1 - سوالات صحیح و غلط:

    الف : در حکومت ما قوای سه گانه ( مقننه ، مجریه و قضاییه ) مستقل از یکدیگرند.    صحیح

    ب : قوای سه گانه با نظارت رهبر به طور هماهنگ با یکدیگر عمل میکنند .   صحیح

2 - مجلس چه نقشی در زندگی ما دارد ؟ 

قوانین تصویب شده در مجلس همه ی زندگی ما را فرا گرفته است و حکومت نیز با اجرای این قوانین نیازهای ما را برطرف می کند .

3 - سوالاتی در مورد مجلس شورای اسلامی :

   الف :  از چه کسانی تشکیل می شود ؟ از نمایندگان منتخب مردم

    ب : چند سال یکبار انتخابات مجلس برگزار می شود ؟  هر 4 سال یکبار

4 - کدام نامزد انتخاباتی به مجلس راه پیدا می کند ؟

نامزدی که رای بیشتری بیاورد .

5 - انتخابات چه فرصتی برای مردم است ؟

فرصتی است که مردم از طریق آن می توانند در تصمیمات مهمی که حکومت برای آنان می گیرد ، شرکت داشته باشند .

6 - چرا نمایندگان مجلس ، هیئت رئیسه انتخاب می کنند ؟

برای اینکه در مورد مسائل مملکتی بهتر تصمیم گیری کنند ، از میان خود افرادی را بعنوان هیئت رئیسه انتخاب می کنند .

7 - وظیفه ی رئیس مجلس چیست ؟

رئیس مجلس در راس هیئت رئیسه است و وظیفه دارد جلسات مجلس را اداره کند .

8 - چرا کمیسیون های مجلس تشکیل می شود ؟

   کار اصلی نمایندگان مجلس ، مشورت کردن درباره ی مسائل مختلف و وضع قوانین است و آنها برای مشورت بهتر ، گروه های گوناگونی تشکیل می دهند و هر نماینده ای در یکی از این گروه ها عضویت دارد . این گروه ها کمیسیون نام دارد .

9 - از کمیسیون های مجلس چند مورد نام ببرید .

    کمیسیون کشاورزی ، سیاست خارجی ، آموزش و تحقیقات ، صنایع ، فرهنگی ، اصل 90

10 - چگونه یک پیشنهاد به شکل قانون در می آید ؟  قانون چگونه بوجود می آید ؟

   هر پیشنهادی ( طرح یا لایحه ) به مجلس در مرحله ی اول در کمیسیون مربوطه به بحث و مشورت گذاشته می شود و بعد از بررسی و اعمال اصلاحات لازم در جلسه ی  علنی مجلس که اکثریت نمایندگان مجلس حضور دارند مطرح می شود و موافقان و مخالفان در مورد آن آزادانه صحبت می کنند و سپس به را‍ی گذاشته می شود . اگر اکثریت نمایندگان به آن رای مثبت دهند تصویب می شود و به شورای نگهبان فرستاده می شود و اگر مخالفت و مغایرتی با قانون اساسی و اصول و احکام اسلامی نداشته باشد ، برای اجرا به قوه ی مجریه یا قضائیه فرستاده می شود .

11 - وظایف و اختیارات مجلس را نام ببرید .

  * قانون گذاری ( مهم ترین وظیفه)

  * دادن رای اعتماد به وزیران

   *سوال کردن از رئیس جمهور و وزیران

   *استیضاح

  * تحقیق و بررسی

  * رسیدگی به شکایات مردم

 12 - وظیفه ی اصلی مجلس شورای اسلامی چیست ؟

       قانون گذاری

13 - از وظایف مجلس « دادن رای اعتماد به وزیران » را توضیح دهید .

رئیس جمهور پس از انتخاب توسط مردم باید وزیران مورد نظر و پیشنهادی خود را به نمایندگان مجلس معرفی کند و نمایندگان در مورد صلاحیت اوبرای مسئولیت وزارت اظهار نظر می کنند و در پایان برای هر یک از آنان رای گیری می کنند و اگر بیشتر نمایندگان به وزیر پیشنهادی رای اعتماد دادند ، او بعنوان وزیر منصوب می شود .

14 - سوال کردن از رئیس جمهور و وزیران  را توضیح دهید .

   نمایندگان مجلس می توانند درباره ی عملکرد رئیس جمهور و وزیران ، از آنان سوال بپرسند. رئیس جمهور یا وزیری که از او سوال پرسیده شده ، وظیفه دارد در مجلس حاضر شده و به سوال نمایندگان جواب دهد .

15 - استیضاح  یعنی چه و با سوال کردن چه تفاوتی دارد ؟

استیضاح به معنی توضیح خواستن است و با سوال کردن تفاوت دارد . در استیضاح : وزیر استیضاح شده در مجلس حاضر می شود و در مورد مسئله ی مورد نظر به مجلس توضیح می دهد و در نهایت باید مجددا  از نمایندگان رای اعتماد بگیرد .

16 - نمایندگان مجلس در مورد چه مسائلی می توانند تحقیق و بررسی کنند ؟

مجلس این اختیار را دارد که در مورد مسائل مهم کشور تحقیق و بررسی کند و برای رسیدگی به مشکلات سازمانها و شکایت های مردم ، هیئت هایی تشکیل می دهدو در مورد اجرای قوانین تحقیق می کند و همه ی مسئولین اجرایی کشور موظف به پاسخگویی به پرسش های این هیئت ها می باشند .

17 نمایندگان مجلس شورای اسلامی چگونه به شکایات مردم رسیدگی می کنند ؟

 اگر مردم از ادارات و سازمان های اجرایی یا دستگاه قضایی مانند دادگاه ها و داد سراها شکایت داشته باشند ، نمایندگان به این شکایتها رسیدگی کرده و نتیجه را اعلام می کنند .

18 - آیا برای به انجام رسیدن همه ی کارهای کشور، تنها قانونگذاری کافی است ؟

خیر  ، نظارت بر اجرای آن نیز لازم است .

19 - شما برای تشکیل یک مجلسی توانا و قوی چه کاری می توانید انجام دهید ؟

 در انتخابات مجلس با احساس مسئولیت بیشتری شرکت کنیم تا نمایندگان متعهد و با سواد و آگاه و متخصص و مردمی  و ... به مجلس راه پیدا کند و بتواند به وظایف خود عمل کند و قوانین خوبی به تصویب برسد .